من گناهکار هستم

• نوشته شده در ۱۷ فروردین ۲۵۷۵

من به همه ی کسانی که خود را «مردم ایران» می نامند پیشنهاد می کنم که یک بار این را بیازمایند و به خود بگویند که:
« من گناهکار هستم. »
ما بی گناه نیستیم. من بی گناه نیستم و سالها پیش این را به خودم گفتم و خلاص.
اگر یک بار گناهمان را به دوش بکشیم، اگر یک بار گناهان گذشتگان خود را به دوش بکشیم و اگر یک بار گناهان همه ی تاریخ ایران را به دوش بکشیم، نه تنها چیزی از دست نخواهیم داد بلکه تازه گام به راه بزرگ شدن خواهیم گذاشت.
کسی که فریب می خورد گناهش کمتر از کسی که فریب می دهد نیست. اگر هزاران بار و هزاران سال در اینجا یا هر جای دیگر، با این گفته مخالفت شود باز هم این را خواهم گفت.
اگر یک بار فریب خوردیم و خود را بی گناه دانستیم، باز هم فریب خواهیم خورد ، بارها و بارها.
اگر فریب خوردیم و خودمان را نیز گناهکار دانستیم ، این امید هست که بیاموزیم و دوباره فریب نخوریم و همه ی راز این داستان در همین است.
انسانهای بزرگ چنین کاری می کنند و کوچکترها همواره به دنبال کسانی می گردند که گناهشان را به گردن آنها بیندازند و این شیوه سبب می شود تا هرگز از فریب خوردن بیرون نیایند.
گناه آنها فریب دادن است و گناه ما فریب خوردن. نمی خواهیم هیچ گناهی را به دوش بکشیم زیرا می ترسیم پاسخگو باشیم. گمان می کنیم غرورمان آسیب می بیند. چه بهتر. غروری که ما را به جایی برساند که مزدور و نردبان ستمگران شویم، همان بهتر که ویران شود. به سادگی به پیروزی های گذشتگان می نازیم ولی هرگز گناهان آنان را به دوش نمی کشیم. نازیدن به تاریخ آسان است. نازیدن به کارهایی که نیاکان ما انجام دادند آسان است. نازیدن به کارهایی که هرگز ما انجامش نداده ایم آسان است. زیرا خودمان را از آنان می دانیم. پس چرا هنگام پذیرش گناه، آنان را از خودمان نمی دانیم؟!
بزرگترین گناه ما این است که خودمان را فریب می دهیم و سپس دیگران را. نمی بینیم که آن کسی که امروز سرآمد فریبکاری و نیرنگ است، او نیز از همینجا آغاز کرد. او نیز خود را بی گناه می دانست و دیگری را فریبکار. او نیز دلِ آن را نداشت که خود را گناهکار بداند.
اگر چنین نکنیم، همواره به دنبال فریبکارانی خوش سیما خواهیم گشت تا به خود بگوییم: این همان یاریگر و نجات دهنده ی من است. او ، هر که باشد، نخواهد توانست ما را از دست خودمان نجات دهد.
این دلخوشیِ چندگاهه، چندان دوام نخواهد داشت و باز خواهیم دید که فریب خوردیم و از آن بدتر این که روزی خواهیم دید خودمان سرآمد یا همدست فریبکاران هستیم.

بی گناه بودن، فریب است ای فریب خورده.

کسی که خود را بی گناه می داند، نخستین گام برای پا گذاشتن در راه ستمگری را برداشته است و همه ی ستمگران به او خوشآمد خواهند گفت. ستمگر و بی گناه، دو روی یک سکه هستند.

آیا می گویید اینها بازی با واژگان است؟

ارزش ناامیدی

• نوشته شده در ۲۴ فروردین ماه ۲۵۷۲

هزاران سال است که همگان از ارزش امید و امیدواری گفتند ولی شاید کسی تاکنون از ارزش ناامیدی نگفته باشد. ولی ناامیدی ارزشمند است به همان اندازه که امیدواری. همواره به ما گفتند که امیدوار باش ولی هرگز به ما نگفتند که امیدهای ما چه بر سر ما آورده است. همیشه به ما گفتند که با امید زندگی کن ولی نگفتند بدون امید چگونه باید زیست. شادی های زندگیمان را قربانی کردیم تا امیدمان را زنده نگاه داریم زیرا از ناامیدی هراس داشتیم و به ما نگفتند که گاهی امیدواری ترسناک تر از ناامیدی است. امید داشتیم همه چیز بهتر شود و ما نیز ؛ ولی نگفتند که شاید اگر ناامید می شدیم راه بهتری می یافتیم. ندانستند و نگفتند که امید بدون ناامیدی هیچ است همانجور که روز بدون شب. کودکی های مان را رها کردیم به امید بزرگ شدن. از آنچه داشتیم گذشتیم به امید بدست آوردن. همیشه آزمند امید بودیم و ندانستیم که اکنون را بخشیدیم تا امیدوار به آینده باشیم. به ما نگفتند و ندانستند و شاید نخواستند بدانند. راز کودکی های ما در امیدواری نبود. راز شادی های ما در آینده نبود. همیشه و همیشه فریب آینده را خوردیم و بجای آینده غم گذشته را درو کردیم. کاش از همان کودکی ، ما را از آینده ناامید کرده بودند تا همان اکنون را دریابیم. اکنونی که همیشه تازه می ماند و گذرش به گذشته نمی افتاد.
هر زمان که از آینده ناامید شدیم ، دانستیم که شادی ما در همین نزدیکی ها پرسه می زند. ناامیدی از سراب آینده ، همه ی آن چیزی است که ما را از اندوه گذشته می رهاند. به ما دروغ گفتند که آرزوهایمان در آینده چشم به راه ماست. هم به ما و هم به خودشان دروغ گفتند. غم امروز ، چیزی است که از آن آینده ی دروغین بدست آوردیم. کسی نگفت آن چیزی که به دنبالش می دویم شاید از پشت سر می آید. نگفتند و ما همچنان رفتیم و نرسیدیم و تندتر دویدیم. نرسیدیم و شک نکردیم که یک جای کار خراب است. خنده هایمان را فراموش کردیم و باز هم امید داشتیم. هرچه کشیدیم از آن امید و آینده ای بود که ما را برده ی خویش کرد ولی باز هم فریب زمزمه هایش را خوردیم و به دنبالش رفتیم. در کشمکش گذشته و آینده از پا در آمدیم و باز هم ناامید نشدیم. پوستمان کلفت شد و از یاد بردیم که از کجا آغاز کردیم. نفرین بر آن آینده ای که امروزمان را تباه کرد. هنگام ناامیدی خواب بودیم. هنگام امیدواری خواب بودیم. هنگامی که امروز رفت خواب بودیم. هنگامی که فردا نیامد خواب بودیم. اینهمه خواب و خیال ، ما را با خود برد و ندیدیم آنچه را که باید. چنان شیفته ی نیرنگ جهان شدیم که دیگر خواهان بیداری نیستیم. به سرابی دل بستیم تا شاید یک روز ما را به همان جایی برساند که بودیم و همان چیزهایی که داشتیم. کسی نبود تا داستان تلخ ما را بازگو کند. تنها شدیم با همه ی امیدهایمان. تنها شدیم با همه ی آرزوهایمان. نترسیدیم که امروز را از کف بدهیم ولی دلشوره ی آینده ما را کشت.
بیزارم از آن امیدی که شادی های ما را به فردا بسپارد.
یک لبخند امروزت را به هزاران خنده ی مستانه ی فردا نخواهم داد. اگر می خواهی باشی اکنون باش که امیدی به فردا نیست. غم امروزت را نیز به جان خواهم خرید تا همگان بدانند که یک دریا دل داریم و یک اقیانوس مهربانی.

ای دوست بیا تا غم فردا نخوریم

وین یک دم عمر را غنیمت شمریم

فردا که از این دِیر فنا درگذریم

با هفت هزار سالگان سر به سریم 

                                           « خیام نیشابوری »